Sứ điệp Ngày Thế giới Truyền thông của Đức Thánh Cha: AI không bao giờ có thể thay thế trí tuệ của trái tim con người

Đức Thánh Cha Phanxicô đã công bố sứ điệp của mình cho Ngày Truyền thông Xã hội Thế giới năm 2024, tập trung vào chủ đề: Trí tuệ nhân tạo và Trí tuệ của Trái tim: Hướng tới một Truyền thông Nhân bản Tròn đầy.

Được cử hành vào ngày 12 tháng 5, chủ đề năm nay gắn liền với sứ điệp cho Ngày Hòa bình Thế giới của Đức Thánh Cha, dành cho việc phát triển các hệ thống trí tuệ nhân tạo (AI).

Theo Đức Thánh Cha Phanxicô, AI đang “ảnh hưởng triệt để đến thế giới thông tin và truyền thông, và thông qua nó, đến những nền tảng nhất định của cuộc sống trong xã hội”, và “những thay đổi này ảnh hưởng đến tất cả mọi người”.

Vì vậy, Đức Thánh Cha đặt câu hỏi, “làm thế nào để chúng ta có thể vẫn là con người trọn vẹn và hướng dẫn sự biến đổi văn hóa này phục vụ cho một mục đích tốt đẹp?”

Bắt đầu từ trái tim

Khi trả lời câu hỏi này, Đức Thánh Cha lưu ý rằng “vào thời điểm này trong lịch sử, là lúc đang có nguy cơ trở nên giàu có về công nghệ và nghèo nàn về nhân tính, những suy tư của chúng ta phải bắt đầu từ trái tim con người”.

Ngài nhắc nhớ rằng, trong Kinh thánh, trái tim được coi là một nơi tự do và là chốn đưa ra quyết định, "tượng trưng cho sự chính trực và hiệp nhất, đồng thời gắn kết cảm xúc, mong muốn và ước mơ của chúng ta."

Tuy nhiên, ngài nói tiếp, trái tim, trên hết, là “nơi nội tại của cuộc gặp gỡ giữa chúng ta với Thiên Chúa”.

“Thế nên, sự khôn ngoan của trái tim chính là nhân đức giúp chúng ta hòa nhập tổng thể với các bộ phận của nó, các quyết định của chúng ta với hậu quả của chúng, sự cao quý với sự mong manh của chúng ta, quá khứ với tương lai, tính cá thể với tư cách thành viên của chúng ta trong một cộng đồng lớn hơn," Đức Giáo Hoàng nói.

Cơ hội và nguy hiểm

Đức Thánh Cha tiếp tục nhấn mạnh rằng sự khôn ngoan như vậy không thể tìm được từ máy móc.

Mặc dù thuật ngữ "trí tuệ nhân tạo" đã thay thế thuật ngữ "học máy", ngài nói, "việc sử dụng từ 'trí tuệ' có thể gây hiểu nhầm."

Đức Thánh Cha giải thích rằng việc lưu trữ dữ liệu giống như máy móc là chưa đủ, nhưng dữ liệu này phải có ý nghĩa và “chỉ con người” mới có khả năng làm được điều này.

Đức Thánh Cha cảnh báo: “Tùy thuộc vào khuynh hướng của trái tim, mọi thứ trong tầm tay của chúng ta đều trở thành cơ hội hoặc mối đe dọa”.

Ngài lưu ý rằng công nghệ mô phỏng đằng sau thuật toán AI có thể hữu ích trong một số lĩnh vực cụ thể.

Tuy nhiên, việc sử dụng AI trở nên “nghịch lý khi nó bóp méo mối quan hệ của chúng ta với người khác và với thực tại.”

Trên thực tế, điều cực kỳ quan trọng đó là phải biết rằng nếu rơi vào tay kẻ xấu, những công cụ như vậy có thể dẫn đến “các tình huống đáng lo ngại”.

Trí tuệ nhân tạo phải được kiểm soát, Đức Thánh Cha Phanxicô khẳng định, đồng thời thừa nhận rằng, cũng như trong mọi bối cảnh của con người, “bản thân quy định là chưa đủ”.
Sự phát triển của nhân loại

Sau đó, Đức Thánh Cha Phanxicô mời gọi mọi người cùng nhau phát triển, “trong nhân loại và với tư cách là nhân loại”, nhắc lại rằng tất cả chúng ta đều được thách thức thực hiện một bước nhảy vọt về bản chất để trở thành “một xã hội phức tạp, đa sắc tộc, đa nguyên, đa tôn giáo và đa văn hóa”. Nói về thông tin, Đức Thánh Cha cảnh báo rằng “thông tin không thể tách rời khỏi các mối quan hệ sống động”. Ngài giải thích rằng các mối quan hệ liên quan đến thực thể và sự hòa nhập vào thế giới thực, nhưng chúng cũng liên quan đến trải nghiệm của con người, “lòng trắc ẩn và sự chia sẻ”. Với suy nghĩ này, Đức Thánh Cha Phanxicô đề cập đến nhiều phóng viên đã bị thương hoặc thiệt mạng khi làm nhiệm vụ khi họ cố gắng cho thế giới thấy những gì chính họ đã chứng kiến. Đức Thánh Cha nói: “Chỉ bằng cách tiếp xúc trực tiếp với nỗi đau khổ của trẻ em, phụ nữ và đàn ông, chúng ta mới có thể đánh giá cao sự vô lý của chiến tranh”.
Những câu hỏi cho hôm nay và tương lai

Khi kết thúc thông điệp Ngày Thế giới Truyền thông, Đức Giáo hoàng Phanxicô nhắc lại rằng “tùy chúng ta quyết định liệu chúng ta sẽ trở thành nguồn thức ăn cho các thuật toán hay sẽ nuôi dưỡng trái tim mình bằng sự tự do mà nếu không có nó thì chúng ta không thể phát triển về trí tuệ”.

Ngài kết luận, chỉ cùng nhau, chúng ta mới có thể nâng cao khả năng phân định và cảnh giác cũng như khả năng nhìn mọi thứ dưới ánh sáng thành quả của chúng.

Sau đó, Đức Thánh Cha Phanxicô cầu nguyện để nhân loại không bao giờ lạc lối và sự khôn ngoan vốn có trước mọi công nghệ hiện đại có thể quay trở lại với chúng ta. Đức Giáo Hoàng nói rằng trí tuệ có thể giúp chúng ta “đưa các hệ thống trí tuệ nhân tạo vào phục vụ việc truyền thông tròn đầy của con người”.

Francesca Merlo (vaticannews.va)
Tâm Bùi (TGPSG) chuyển ngữ