G. Trần Đức Anh OP

 Những năm trước đây, các cuộc gặp gỡ các vị lãnh đạo tôn giáo quốc tế hàng năm đều có từ 300 đến 400 vị lãnh đạo các tôn giáo và các nhân vật văn hóa, chính trị từ các nước đến tham dự, cùng với đông đảo dân chúng địa phương. Năm nay vì đại dịch, nên chương trình bị rút ngắn cả về thời gian lẫn nhân sự, nhưng bù lại có sự hiện diện của Đức Thánh Cha Phanxicô. Cuộc gặp gỡ diễn tiến tốt đẹp trong hơn 2 tiếng đồng hồ và được chào mừng như một thành công lớn. Đây cũng là nhờ sự dấn thân và tổ chức khéo léo của Cộng đồng thánh Egidio ở Roma.

 Khai sinh giữa thời xáo trộn tại Âu Châu

 Cộng đoàn thánh Egidio được khai sinh năm 1968 do sáng kiến của một học sinh trung học 18 tuổi, Andrea Riccardi. Hồi đó Âu Châu đang ở trong thời kỳ nổi loạn của giới sinh viên học sinh, muốn đảo lộn mọi sự. Anh Andrea cũng xác tín thế giới cần phải thay đổi. Anh khám phá Tin Mừng, một sự khám phá làm nảy sinh trong tâm hồn anh một cảm thức phê bình đối với các ý thức hệ, và thấy cần phải thay đổi con người. Andrea Riccardi tụ họp được một nhóm học sinh khác để đọc và thực hành Tin Mừng. Cộng đồng Kitô tiên khởi trong sách Tông đồ Công vụ và thánh Phanxicô Assisi là những điểm tham chiếu đầu tiên của nhóm bé nhỏ này. Nhóm đi tới các khu xóm tồi tàn quanh Roma để dạy học cho các trẻ em nghèo và dạy tiếng Ý cho những người di dân vào ban chiều. Cộng đồng dần dần lớn mạnh và lan ra các nơi.

 Tháng 9 năm 1973, nhóm lập địa điểm ở Quảng trường thánh Egidio thuộc khu vực Trastevere Roma, trong một đan viện cũ của các nữ tu Cát minh, và dần dần biến nơi này thành một trung tâm cầu nguyện, liên đới với người nghèo, gặp gỡ đối thoại và xây dựng hòa bình.

 Hiện tình Cộng đồng Thánh Egidio

 Với thời gian, anh Andrea Riccardi tốt nghiệp đại học và trở thành giáo sư lịch sử hiện đại. Cộng đồng thánh Egidio cũng lớn mạnh với thời gian và hiện có hơn 60 ngàn thành viên nam nữ tại 73 quốc gia: trong đó có 29 nước Phi châu. Việc điều khiển cộng đoàn được ủy thác cho một vị Chủ tịch, được sự phụ giúp của Hội đồng chủ tịch và một linh mục tuyên úy. Chủ tịch và Hội đồng chủ tịch có nhiệm kỳ là 5 năm.

 Cộng đồng thánh Egidio được ĐTC Phanxicô gọi là ”Cộng đoàn 3 P: Preghiera - Cầu Nguyện; Poveri - Người nghèo; và Pace - Hòa bình”.

 Cầu nguyện

 Mỗi ngày, lúc 8 giờ rưỡi tối, các thành viên cộng đồng và thân hữu, sau khi hết giờ làm việc, trước khi về nhà, vẫn ghé lại hát kinh tối, nghe giảng Lời Chúa, tại Nhà thờ Đức Mẹ Maria ở khu vực Trastevere. Trong những tháng đại dịch, từ nhiều nơi trên thế giới, các tín hữu đã nối mạng tham gia các buổi cầu nguyện ban tối tại Vương cung thánh đường Đức Mẹ Maria bằng tiếng Ý, Anh, Pháp, Tây Ban Nha và Bồ đào nha (www.santegidio.org) và qua các mạng xã hội.

 Hành lang nhân đạo

 Trong số những dấn thân gần đây của Cộng đồng thánh Egidio, người ta phải kể đến những Hàng lang nhân đạo, bắt đầu từ tháng 12 năm 2015 nhờ sự thỏa thuận của Cộng đoàn thánh Egidio với Hội đồng giám mục Ý cũng như với sự cộng tác của Bộ Nội vụ và ngoại giao Ý. Việc lập những hàng lang nhân đạo như thế đã giúp hơn 2.600 người tị nạn  từ Liban, Etiopia, và đảo Lesbo bên Hy Lạp được tới Ý an toàn. Kiểu mẫu này cũng được thực hiện tại Pháp, Bỉ và tiểu quốc Andorra với hơn 600 người tị nạn được đón tiếp tại các nước đó.

 Xây dựng hòa bình

 Từ nhiều năm nay, Cộng đồng thánh Egidio cũng dấn thân góp phần chấm dứt xung đột tại một số nước, nhất là tại Phi châu. Gần đây nhất là tại Nam Sudan, quốc gia bị nội chiến từ sau khi được độc lập khỏi Sudan ở miền bắc hồi năm 2011. Nhờ sự trung gian của Cộng đồng thánh Egidio, một hiệp định quan trọng đã được ký tại Roma ngày 12/1 năm nay, giữa chính phủ và các lực lượng đối lập không tham dự các cuộc hòa đàm trước đó tại Addis Abeba, thủ đô Etiopia.

 Cộng đồng thánh Egidio cũng dấn thân tại Cộng hòa Trung Phi nơi đang có tiến trình giải giáp các nhóm võ trang, sau khi hiệp định hòa giải quốc gia được ký kết tại trụ sở của Cộng đồng thánh Egidio ở Roma ngày 19/6/2017.

 Chương trình Dream

 Một dấn thân khác của Cộng đồng là Chương trình Dream. Dream có nghĩa là ”giấc mơ”, nhưng đây là từ viết tắt của câu ”Chữa trị bệnh nhờ những phương thức tối hảo và tân tiến” (Disease Relief through Excellent and Advanced Means). Chương trình Dream bắt đầu cách đây 18 năm (2002) tại 11 nước Phi châu, trong đó có Mozambique, Cộng hòa dân chủ Congo, Nigeria và Kenya.. với 39 trung tâm trị liệu và 25 phòng thí nghiệp phân tử sinh học, cho đến nay đã chữa trị hơn nửa triệu bệnh nhân và 130 ngàn trẻ em được sinh ra lành mạnh từ các bà mẹ bị nhiễm HIV gây bệnh Aids. Ngoài ra có 15 ngàn nhân viên y tế được huấn luyện. Ngoài việc chữa trị miễn phí cho các bệnh nhân, Chương trình Dream cũng cung cấp các dịch vụ giáo dục y tế, hỗ trợ dinh dưỡng, chẩn bệnh tối tân, bài trừ bệnh sốt rét ngã nước, lao phổi, những vụ lây nhiễm, và nhất là nạn suy dinh dưỡng..

 Ngày 6/9/2019, khi viếng Mozambique, Đức Thánh Cha đã đến thăm Bệnh viện Zimpeto và chứng kiến tận mắt chương trình Dream: Chương trình này dựa trên một lối tiếp cận tân tiến, tức là trên các trung tâm y tế nhỏ, được phổ biến tại các thành thị và làng mạc, nhắm giúp tất cả mọi người có cơ hội được chữa trị, săn sóc sức khỏe, kể cả những người gặp khó khăn nhất về kinh tế và phương tiện chuyên chở, bảo đảm sự trợ giúp miễn phí và cống hiến những khóa giáo dục về y tế cho chính các bệnh nhân. Nhờ chương trình Dream, hàng trăm ngàn bà mẹ bị nhiễm HIV-Sida vui mừng vì sinh con không bị Sida.

 Chương trình Bravo

 Một sáng kiến khác của Cộng đồng thánh Egidio là Chương trình Bravo (Birth Registration for All Versus Oblivion) có từ nhiều năm nay, giúp đang ký khai sinh hơn 4 triệu trẻ em ở Phi châu. Tại các nước như Burkina Faso, Malawi hoặc Mozambique, việc đang ký khai sinh giúp các trẻ em chống lại nhiều đe dọa của nạn buôn người và khai thác bóc lột. Các trẻ em không có khai sinh có nguy cơ trở thành các binh sĩ trẻ em, nạn nhân của nạn nô lệ, buôn người để lấy cơ phận, lạm dụng tính dục, kết hôn sớm và trẻ em bị cưỡng bách lao động.

 Các hoạt động liên đới

 Cũng nên nói thêm rằng Cộng đồng thánh Egidio có nhiều sáng kiến giúp đỡ những người nghèo và người già. Hàng năm vào dịp giáng sinh, Cộng đồng vẫn tổ chức các bữa ăn cho dân nghèo. Chẳng hạn lễ giáng sinh năm ngoái (2019) hơn 240 ngàn người nghèo người già đơn chiếc, trẻ bụi đời và những người vô gia cư tại hơn 70 nước trên thế giới đã được các thành viên Cộng đồng thánh Egidio mời tham dự các bữa ăn Giáng sinh, với sự cộng tác của nhiều người thiện nguyện.